Гамілія на ІV Велікодную нядзелю, Год С

Пастыр, які адзіны мяне ведае

“Я ведаю маіх авечак”, кажа Езус, Добры Пастыр. У Святым Пісанні дзеяслоў “ведаць, знаць” азначае не проста валодаць нейкай павярхоўнай, “статыстычнай” інфармацыяй, але кажа пра глыбокую блізкасць, інтымнасць з другой асобай. Для нашага рацыяналістычнага ўспрымання веды – гэта набор пэўных дадзеных, якімі можна маніпуліраваць, ужываць на сваю карысць.

Пан Езус жа мае на ўвазе такое “веданне”, якое раскрывае найбольш глыбокую праўду пра тое, хто мы ёсць, без страху, што яна будзе выкарыстана супраць нас.

Гэтая праўда пра нас раскрывае і нашы найлепшыя рысы, усю нашу прыгажосць і веліч істотаў, створаных паводле Божага падабенства, адораных шматлікімі талентамі, але таксама і нашу крохкасць, уразлівасць, слабасць.

Калі быць цалкам шчырымі, мы павінны прызнаць, што саміх сябе не ведаем па-сапраўднаму да канца. Хіба, найлепшы евангельскі прыклад памылковай ацэнкі сваіх якасцей – гэта апостал Пётр, які праз некалькі гадзін пасля абяцання пайсці на смерць разам з Езусам тройчы адракаецца ад свайго Настаўніка. Але існуе і супрацьлеглае, не менш памылковае стаўленне: калі мы “ведаем” пра сябе толькі дрэннае і брыдкае, толькі тое, што “не так”, што хацелі б у сабе выкараніць (і найчасцей не можам).

Ёсць Хтосьці, хто нас ведае дасканала, ведае і нашу прыгажосць, і слабасць, і прымае нас такімі, якія мы ёсць, – гэта акт веры з нашага боку. Наш Стварыцель – адзіны, хто можа нам адкрыць праўду пра нас саміх, тую праўду, на якую нам часам балюча глядзець.

І толькі пад Ягоным любячым позіркам мы можам не баяцца асуджэння, а з радасным і вызваляючым здзіўленнем адчуць сябе любімымі з усёй нашай недасканаласцю.

Толькі Добры Пастыр, які аддаў жыццё за сваіх авечак, ведае наш будучы лёс: вечнасць побач з Ім, калі “вытра Бог кожную слязу з іхніх вачэй”, бо “Ягнё, якое пасярод трона, будзе пасвіць іх і вадзіць да крыніц жывой вады” (Ап 7, 17). Мы ўжо жывем вечнасцю ў гэтым зямным існаванні праз адносіны веры, праз камунію з “Ягнём, якое пасярод трона”, бо Ён дае нам сваё несмяротнае жыццё, Ён поіць нас жывой вадой ласкі Духа Святога, Ён сваім голасам указвае шлях да Айца. 

Услухоўвацца ў голас Пастыра 

“Авечкі Мае слухаюць голасу Майго”: так акрэслівае Пан Езус сувязь, што існуе паміж Ім, Добрым Пастырам, і Ягонымі вернікамі. Слова Хрыста, што праз Евангелле дасягае нас сёння, – не проста нейкі халодны закон, збор наказаў і правілаў, а жывы заклік, і ён гучыць з пэўным “тэмбрам”, які адрознівае яго ад усіх іншых. У нашым жыцці павінна гучаць гэтае слова, гэты голас, які абвяшчае праўду, нагадвае пра найбольш важнае. Так, як паводле аповеду Дзеяў Апосталаў “слова Пана пашыралася па ўсёй краіне” (Дз 13, 49), яно павінна пашырацца ў нашай рэчаіснасці і перамяняць яе, пачынаючы ад нашага сэрца, ад нашых асабістых выбараў, адносінаў з блізкімі і далёкімі, стаўлення да матэрыяльных рэчаў, працы…

Дзе тая прастора, дзе для мяне гучыць слова Пана, дзе я чую Ягоны голас?

У нашай штодзённасці гучаць шматлікія галасы, якія ўплываюць на нас, цягнуць у розныя бакі – начальнікаў, калегаў, сяброў, навінаў, рэкламы, моды…; да іх далучаюцца галасы ўнутры, якія мы “засвоілі”, калі нас выхоўвалі бацькі і іншыя дарослыя. Ці сярод гэтых галасоў ёсць месца для голасу Добрага Пастыра – найважнейшага з усіх? Ці ўмею я адрозніць Ягоны голас ад тых прапаноў, якія абяцаюць мне задавальненне і шчасце, але насамрэч ашукваюць, пакідаючы ў канчатковым выніку ў адзіноце і пакінутасці, з пачуццём расчаравання?

Трэба рэалістычна прызнаць, што калі ў маёй штодзённасці не знаходжу часу, каб у цішыні малітвы прыслухоўвацца да словаў Евангелля і іншых Пісанняў, праз якія прамаўляе Бог, і да майго ўласнага досведу, праз які Пан таксама звяртаецца да мяне, тады ёсць вялікая рызыка ісці ў жыцці не за Добрым Пастырам, а стаць адным з тых, каго “пасвіць смерць; вядуць іх, як авечак, у адхлань” (пар. Пс 49/48, 15). 

Ад слухання да паслухмянасці

У габрэйскай мове той самы дзеяслоў азначае “слухаць” і “слухацца, быць паслухмяным”. Відавочна, няма ніякай карысці слухаць, калі словы, якія чую, не прымаю, а адвяргаю. Сённяшняе першае чытанне з Дзеяў Апосталаў апісвае негатыўны прыклад тых, хто адкідае Евангелле, прапаведаванае ім, і такім чынам “лічаць саміх сябе нявартымі вечнага жыцця” (Дз 13, 46).

З акту непаслухмянасці пачынаецца трагічная гісторыя адчужэння чалавека ад Бога. Можна сказаць, што ўся нашая праблема заключаецца менавіта ў няздольнасці быць паслухмянымі Божаму слову, у гэтым сутнасць першароднага граху – крыніцы ўсялякага зла. Таму Езус, прыходзячы ў свет, паказвае нам прыклад паслухмянасці Айцу, бо ў гэтым сэнс Ягонага жыцця.

У нашым скажоным бачанні паслухмянасць пазбаўляе нас свабоды, вымушае нас рабіць тое, што спантанна мы самі не выбралі б… Насамрэч усё дакладна наадварот: калі мы слухаемся голасу Духа Уваскрослага, Ён вядзе нас да паўнаты свабоды – той свабоды, якая не з’яўляецца сваволлем, але раскрывае найлепшае, што ў нас ёсць, усю нашу прыгажосць як Божых сыноў і дачок – нашу здольнасць любіць не толькі словам, але і ўчынкамі.

Шчыра прызнаючы свой унутраны супраціў, мы можам “пакласці” яго перад нашым Пастырам з просьбай аб дары Ягонага Духа, які перамяняе мёртвае ў жывое. 

Гэта наша практыкаванне ў любові, праз якую становімся падобнымі да нашага Пана. Няхай жа сёння і кожны дзень будзем ісці за голасам Добрага Пастыра, які вядзе нас на пашу вечнасці. Амэн. 

Віктар Жук SJ