Пачынаючы сінадальны працэс на дыяцэзіяльным узроўні, мы як Касцёл пакліканы з удзячнасцю паглядзець на Добрую навіну, якую атрымалі, і задаць сабе пытанне, што перашкаджае нам абвяшчаць яе іншым. Аб сінадальным працэсе як шляху пакаяння і ачышчэння разважае дырэктар Інстытута св. Тамаша ў Маскве і сакратар Канферэнцыі каталіцкіх біскупаў Расіі святар-езуіт Штэфан Ліпке.

У верасні ў Варшаве я прыняў удзел у кангрэсе, прысвечаным абароне непаўналетніх і ўразлівых людзей у Касцёле. Адна ўдзельніца расказала, што яе сяброўка была ў шоку, убачыўшы ў Новым Арлеане храм, перароблены ў рэстаран. Гэтая ўдзельніца ясна і дакладна сказала: калі мы хочам, каб тое ж сталася ў цэнтры Варшавы ці Будапешта, то спадзяюся, што рэстаран будзе хаця б добрым. А калі не, то трэба паклапаціцца, каб Касцёл упэўнена абвяшчаў Добрую навіну аб тым, што Бог у Хрысце прыйшоў выратаваць і ацаліць людзей, асабліва малых і безабаронных.

Адсюль узнікаюць пытанні: якім чынам людзі будуць у бяспецы ўнутры Касцёла? У больш шырокім ключы: які ўнёсак можа зрабіць кожны з нас, каб дзякуючы нашым справам і словам Добрая навіна дайшла да ўсіх людзей, каб Касцёл быў жывы і надалей? Гэтымі пытаннямі сталі займацца ў Касцёле паўсюль, што вельмі важна, бо працягваць так, як было, ужо нельга.

Але што ж тады? Вядома, трэба паклапаціцца пра больш празрыстыя структуры кіравання ў Касцёле. Невыпадкова Папа Францішак увёў жорсткія пакаранні, напрыклад, для біскупаў, якія кіруюць сваімі дыяцэзіямі, не раячыся са сваімі супрацоўнікамі.

Але рэформаў касцёльных структураў у любым выпадку замала. Трэба спачатку задумацца, навошта існуе Касцёл. Езус Хрыстус, “святло народам”, заснаваў яго дзеля таго, каб сабраць вакол Сябе ўсіх людзей, прыносячы ім Добрую навіну аб тым, што Бог – наш адзіны Валадар. І адсюль галоўнае пытанне: ці даходзіць, дзякуючы памкненням Касцёла, гэтая навіна да ўсіх людзей, асабліва да малых, да бедных і адкінутых?

Таму Папа Францішак пытаецца, ці пануе ў Касцёле, паводле нашага досведу, камунія, еднасць, ці з’яўляецца ён супольнасцю? Святы Айцец таксама пытаецца, ці прымаюць усе (ці хаця б многія) актыўны ўдзел у жыцці Касцёла? Нарэшце, ён пытаецца, ці адчуваем мы, што пасланыя да людзей вакол нас, што мы ўсе ў нейкай форме “місіянеры” Божай любові – там, дзе мы працуем, праводзім вольны час, у сацыяльных сетках і г.д. Ці выяўляем мы гэтую любоў учынкамі і словамі?

Адпаведным чынам, варта пачаць сінадальны працэс з удзячнасці. Неабходна спачатку задумацца: дзе і як Добрая навіна сапраўды даходзіць да розных людзей, асабліва да тых, хто больш за ўсё мае ў ёй патрэбу? Дзе і як яна дайшла да мяне і маіх блізкіх? Дзе мы заўважаем, як яна сёння даходзіць да людзей у нашым асяроддзі? Дзе і як касцёльнае жыццё дае нам адчуць, што ў Касцёле прысутнічае Хрыстус, які стаў бедным, каб зрабіць нас багатымі Боскай любоўю?

Затым варта задумацца: а ў чым жа праяўляецца чалавечая грахоўнасць (канкрэтна, не проста так, у агульных тэрмінах)? Чаму так бывае, што Добрая навіна не дасягае людзей? Якім чынам, напрыклад, “манаполія” духавенства на Касцёл, а таксама пасіўнасць свецкіх становіцца перашкодай? Дзіўна, што пяцідзесятнікі паспяваюць прапаведаваць усім і ўсюды. А гэта таму, што ўсе яны адчуваюць сябе актыўнымі членамі супольнасці. Усё разам вырашаюць, усе разам займаюцца місіяй. Вядома, і ў іх далёка не ўсё ідэальна, але нам ёсць, над чым задумацца…

Больш за тое, трэба пагаварыць аб злоўжыванні ўладай у Касцёле: аб спаведніках, якія маніпулююць людзьмі, аб тым, што вернікі ахвотна аддаюць сваё сумленне на ўваходзе ў канфесіянал і спадзяюцца на гатовыя адказы. Пра тое, што мы, святары, даем парафіянам зразумець: “Я начальнік, ты дурань”, а таксама аб тым, што многія свецкія ахвотна аддаюць усю адказнасць за Касцёл, разлічваючы, што нейкі “багаты дзядзька” ў Ватыкане, у Польшчы ці ў Германіі вырашыць за іх усе пытанні. Аб тым, што ў нас мала людзей “з дзвюма нагамі”: хто ўпэўнены ў каталіцкім веравучэнні, тыя часта не ведаюць, як камунікаваць з людзьмі; а хто ўмее будаваць адносіны, у тых мала часу, каб заглыбляцца ў веру. Аб тым, што ўзнікае фрустрацыя, выгаранне, стомленасць. Аб тым, што, на жаль, ёсць святары-алкаголікі, і зусім не таму, што яны дрэнныя людзі, а таму, што яны не падрыхтаваныя служыць у складаных абставінах, і што не прынята з імі размаўляць: ні суцяшаць, ні падтрымліваць, ні выпраўляць . Аб тым, што мы збіраем плёткі аб прыватным жыцці братоў і сясцёр, бываем (пачынаючы з нас, духоўных асобаў) зацыкленыя не на агульным, чалавечым, а на вузка сексуальным баку прыватнага жыцця, што не ўмеем ні размаўляць, ні суцяшаць, настаўляць, ні падтрымліваць у імкненні будаваць жыццё ў згодзе з Добрай навіной.

Калі мы ўступаем на балючы шлях пакаяння і ачышчэння, калі мы ўсведамляем, што гэтыя праблемы, і мноства іншых, прысутнічаюць у нашым касцёльным жыцці, тады мы можам, з Ігнацыям Лаёлам, перайсці да здзіўлення, жаху і трымцення. Мы можам звярнуць увагу, што мы ўсё ж не загінулі – ні індывідуальна, ні як Касцёл – і што ёсць яшчэ шанц выправіцца, што менавіта цяпер, як кажа св. Павел (2 Кар 6, 2), ідэальны момант для навяртання. Тады можам звярнуцца да Укрыжаванага Хрыста, можам Яго спытаць, чаму ж Ён, бясконца багаты ў Божую хвалу, вечны Бог, пайшоў на такую ​​смерць на крыжы, – і ўсё гэта дзеля мяне, дзеля нас, хоць Ён цудоўна ведае ўсе нашыя слабасці. І тады можам спытаць, кожны асабіста, а таксама як Касцёл, словамі Ігнацыя (Духоўныя практыкаванні, 53): “Што я зрабіў для Хрыста? Што раблю для Яго? Што яшчэ павінен зрабіць для Яго?” Да чаго Ён кліча нас? Што мы можам зрабіць (кожны з нас, а таксама сумесна), каб у жыцці Касцёла стала больш супольнасці, празрыстасці, дабра? Што мы можам зрабіць, каб кожны адчуў, што ён (ці яна) не аб’ект, не пешка, а “каштоўны ў вачах Божых” і пакліканы быць “жывым каменем”, актыўным удзельнікам касцёльнага жыцця? Што мы можам зрабіць, каб Добрая навіна дайшла да людзей, якія дагэтуль пра яе нічога не ведаюць? Якія для гэтага патрэбны рэформы?

Такая, мне падаецца, задача для ўсяго Касцёла, як яе бачыць Папа Францішак. Менавіта для гэтага патрэбен сінадальны працэс. Хай ён будзе балючым, але тады ён і будзе поўны ласкі.

а. Штэфан Ліпке, SJ
Генеральны сакратар Канферэнцыі каталіцкіх біскупаў Расіі.

Крыніца: Синодальный путь в Архиепархии
Фота: ТВ “Кана”