Гамілія на ІІІ Велікодную нядзелю, год А

Чытанне Евангелля паводле Лукі

Двое з іх у той жа дзень ішлі ў вёску, якая знаходзілася ў шасцідзесяці стадыях ад Ерузалема і якая называлася Эмаус. Яны размаўлялі паміж сабою пра ўсё тое, што адбылося. А калі размаўлялі і разважалі між сабою, сам Езус наблізіўся ды ішоў разам з імі. Аднак вочы іх былі стрыманыя, таму не пазналі Яго.

А Ён сказаў ім: «Пра што гэта вы размаўляеце паміж сабою?» І яны спыніліся, поўныя смутку.

Адказваючы, адзін з іх, па імені Кляоп, сказаў Яму: «Ты, адзін з тых, хто прыйшоў у Ерузалем, і не ведаеш, што там сталася ў гэтыя дні?» Ён спытаў іх: «Што?» Яны сказалі Яму: «Тое, што сталася з Езусам з Назарэта, які быў прарокам, магутным у чынах і ў слове перад Богам і ўсім народам; як першасвятары і кіраўнікі нашыя выдалі Яго на смерць і ўкрыжавалі. А мы  спадзяваліся, што Ён той, хто павінен вызваліць Ізраэль. Цяпер жа пасля ўсяго гэтага мінае ўжо трэці дзень, як гэта сталася. Але і некаторыя з нашых жанчын здзівілі нас. Яны былі на досвітку  каля магілы і не знайшлі цела Ягонага. Прыйшлі і сказалі, што бачылі анёлаў, якія з’явіліся ім і  паведамілі, што Ён жывы. Некаторыя з нашых пайшлі да магілы і засталі ўсё так, як казалі жанчыны, але Яго не бачылі».

Тады Ён сказаў ім: «О неразумныя і марудныя сэрцам, каб паверыць усяму, што казалі прарокі! Ці ж не трэба было Месіі цярпець усё гэта, каб увайсці ў сваю славу?» І пачаўшы ад Майсея і ад усіх прарокаў, растлумачыў ім тое, што ва ўсім Пісанні датычыла Яго.

Калі наблізіліся яны да вёскі, куды ішлі, Ён зрабіў выгляд, што хоча ісці далей. Але яны настойвалі, кажучы: «Застанься з намі, бо ўжо вечарэе, і дзень мінае». І Ён увайшоў, каб застацца з імі. Калі быў з імі за сталом, узяў хлеб, благаславіў, паламаў і даў ім. Тады адкрыліся іхнія вочы, і яны пазналі Яго. Але Ён стаўся нябачным для іх. Яны сказалі адзін аднаму: «Ці ж не палала ў нас сэрца нашае, калі Ён размаўляў з намі ў дарозе і тлумачыў нам Пісанне?» І ў тую самую гадзіну яны ўсталі, вярнуліся ў Ерузалем і знайшлі сабраных Адзінаццаць і тых, хто быў з імі, якія казалі ім: «Пан сапраўды ўваскрос і з’явіўся Сымону». Яны таксама расказалі пра тое, што здарылася ў дарозе, і як пазналі Яго ў ламанні хлеба.

Лк 24, 13–35

Нескладана ідэнтыфікаваць сябе з героямі сённяшняга евангельскага ўрыўка — вучнямі, якія пакідаюць Ерузалем у расчараванні, бо іхнія чаканні і надзеі не спраўдзіліся. Напэўна ўсе мы не раз адчувалі сябе падобным чынам: расчараванымі, разгубленымі, з апушчанымі рукамі, у паняверцы, бо справы пайшлі зусім інакш, чым нам хацелася; не так, як мы чакалі. А ў такім стане мы, падобна да Кляопы і яго таварыша, шукаем кагосьці, хто нас выслухае, зразумее, «пашкадуе» (калі не наўпрост — бо мы надта дарослыя і ганарлівыя для гэтага, — то прынамсі запэўніць нас, што з намі абышліся несправядліва, бо жыццё — яно такое, жорсткае…). У такіх абставінах нам хочацца збегчы з таго месца і ад людзей, з якімі асацыюецца параза, расчараванне, хочацца схавацца «ў сваёй роднай вёсцы», дзе ўсё знаёмае, дзе знойдзем ахову, бяспеку. Але гэтае месца насамрэч толькі яшчэ больш нас замыкае ва ўласным малым свеце, ва ўласнай шкарлупіне. Насамрэч у гэтых абставінах нам патрэбны не той, хто будзе нас шкадаваць, а той, хто адкрые нам іншую перспектыву, хто дапаможа паглядзець на жыццё інакш, хто дасць надзею.

Гэты евангельскі эпізод — метафара ўсяго нашага жыцця. Надта шмат у жыцці ёсць таго, што не адпавядае нашым чаканням і жаданням; надта шмат нечаканых непрыемных і нават трагічных здарэнняў, такіх, як хвароба; шмат прычын для расчаравання, для таго, каб апусціць рукі і шукаць прытулку на адлегласці ад таго, што можа зноў раніць. Надта часта мы закрываемся ва ўласных негатыўных перажываннях, не бачачы альтэрнатывы. Але ў гэтым нялёгкім падарожжы нехта ідзе побач. Мы можам не адразу распазнаць гэтую прысутнасць, магчыма, доўга проста ідзем далей, паглынутыя ўласным болем. Адказваем на пытанне «у чым рэч?» так, як вучні на дарозу ў Эмаус: «ці ты не ведаеш, як усё дрэнна?..»

Але Уваскрослы Езус не хоча, каб мы засталіся ў сваёй шкарлупіне, якая нібыта нас абараняе, але насамрэч не дазваляе сустрэцца з жыццём, з рэчаіснасцю. Так, як для Кляопы і іншага вучня, для нас адкрываецца іншая перспектыва, чым расчараванне і самота разам з трывогай і страхам, іх спадарожніцамі. Хвала Богу, што мы можам атаясамліваць сябе не толькі з тым пачатковым станам разгубленасці вучняў, над якім у значнай меры не маем улады, але і з другой часткай іх шляху, калі Езус тлумачыць усё з цалкам іншага пункту гледжання і дае ім новае бачанне.

Таму наш жыццёвы шлях — гэта шлях перамянення дзякуючы сустрэчы з Уваскрослым Панам. Гэтая сустрэча перамяняе нашыя пачуцці: ад расчаравання да новай надзеі. Перамяняе наш розум, які становіцца здольным усвядоміць іншы гарызонт, не абмежаваны нашымі плыткімі чаканнямі і ўяўленнямі — гарызонт Божага плану збаўлення, дзе зло і цярпенне не знікаюць магічным чынам, але пераможаныя сілаю любові і дабра. Перамяняецца таксама нашае сэрца, якое было астылым і сляпым, а цяпер гарыць, бо прысутнасць Езуса, Яго слова жыцця распальваюць нанава агонь надзеі, веры і любові. І ўрэшце змяняецца кірунак руху вучняў: перамяненне дзякуючы сустрэчы з Езусам праяўляецца канкрэтна праз іх дзеянні. Кляопа і яго сябра вяртаюцца да супольнасці астатніх вучняў ў Ерузалем, каб засведчыць аб тым, што з імі здарылася, бо не могуць трымаць гэта толькі для сябе. Іх досвед — сапраўды пасхальны, бо «пасха» азначае «пераход»: яны перайшлі да зусім іншага бачання, стаўлення і спосабу дзеянняў.

У сённяшнім урыўку, як і ў іншых апісаннях сустрэч Уваскрослага Езуса з вучнямі, прысутнічаюць эўхарыстычныя элементы: Езус распазнаны ў жэсце ламання хлеба. Эўхарыстыя — сакрамэнт перамянення, Пасхі. У ёй мы святкуем перамогу Езуса над злом і пераход да новага жыцця, шлях да якога Пан Езус адкрыў усім, хто ў Яго верыць і ідзе за Ім. Эўхарыстычны знак, відавочны і ў сённяшнім евангельскім эпізодзе, — гэта не проста хлеб, а хлеб паламаны, раздзелены. Гэта сімвал жыцця, якое раздзелена, адданае іншым у любові.

Мы прымаем гэты дар жыцця Езуса, Яго жывой прысутнасці, хоць нябачнай фізічным зрокам, але якая рэальная, бо праз нашу веру — гэта значыць праз асабістыя адносіны з Ім — перамяняе нашае жыццё, нашыя пачуцці, розум, сэрца і нашыя дзеянні. Гэта таямніца нашай камуніі, нашай еднасці з Ім – не праз нейкую магію, а праз нашае супрацоўніцтва з ласкай Духа Святога. Няхай дзякуючы гэтаму невымоўнаму дару нашае жыццё, па вобразу нашага Збаўцы, дасягне славы, становячыся дарам для іншых.

 Віктар Жук SJ

 

Выява: Arcabas “Эмаус”